Verschillende vleermuissoorten in Vlaanderen hebben het zwaar te verduren. Het verdwijnen van hun natuurlijke leefgebieden en jachtgronden vormt een ernstige uitdaging. Vooral soorten die afhankelijk zijn van ruime, open zolders, hebben moeite om geschikte verblijfplaatsen te vinden. Om deze reden bundelen Natuur en Bos, Natuurpunt Studie en de Regionale Landschappen hun krachten om zolders te vinden en deze geschikt te maken voor vleermuizen.
Vleermuizen zijn buitengewoon nuttige, maar veeleisende dieren. Nuttig omdat ze met gemak duizenden muggen en motten per nacht eten. Veeleisend omdat ze een ingewikkeld netwerk nodig hebben van zomer- en winterverblijfplaatsen, jachtterreinen en verbindingspunten in het landschap. Veel vleermuissoorten stellen dan ook hoge eisen aan hun leefomgeving, en als een van de schakels in dit systeem ontbreekt, kan dit ernstige gevolgen hebben.
De zomerverblijfplaats fungeert als zo'n cruciale schakel. Hier worden namelijk vleermuisjongen geboren en grootgebracht. Sommige soorten geven de voorkeur aan warme zolders waar ze de juiste temperatuur kunnen regelen van de zoldertop tot aan de vloer. De aanwezigheid van kieren en holtes tussen balken speelt ook een belangrijke rol bij de keuze van een zomerverblijfplaats. Dit verklaart waarom voornamelijk oude gebouwen zoals kerken, kastelen en abdijen als geschikte locaties dienen.
Helaas krijgen steeds meer van deze zolders een nieuwe bestemming of worden ze hermetisch afgesloten vanwege isolatienormen. Bij restauraties worden houten structuren vaak behandeld met schadelijke stoffen, en vleermuiskolonies worden onbedoeld verstoord.
In de regio Dijleland zijn er al verschillende kerkzolders bezocht zoals de kerk van Jezus-eik, Sint-Joris-Weert, Winksele, Kortenberg en de abdij van Vlierbeek. Tijdens zo’n kerkzolderbezoek wordt er nagegaan of de zolder bewoond is door vleermuizen. Er wordt gezocht naar invliegopeningen, wegkruipmogelijkheden voor de vleermuizen zoals spleten en gaten en er wordt ook gezocht naar uitwerpselen. Na het bezoek ontvangt elke gemeente een advies op maat van hun kerk. Dit gaat dan vaak over kleine ingrepen zoals dakkapellen, nissen, verlichting,… . Een zolder kan dus aan de hand van een paar kleine en gemakkelijke ingrepen omgebouwd worden tot een ideale verblijfplaats voor vleermuizen in de zomer.
Wie vleermuisvriendelijke maatregelen neemt op zijn (historische) zolder, kan hiervoor een subsidie krijgen van het Agentschap voor Natuur en Bos.
